Badania krwi odgrywają kluczową rolę w diagnostyce medycznej, umożliwiając lekarzom uzyskanie cennych informacji o stanie zdrowia pacjenta. Każdej krwi można wyodrębnić wiele składników, takich jak liczba i rodzaje komórek krwi, poziomy różnych substancji, hormonów czy markerów zapalnych. Dzięki nim możliwa jest ocena pracy różnych narządów i układów oraz wykrywanie potencjalnych zaburzeń i chorób. W niniejszym artykule przyjrzymy się różnorodnym badaniom krwi, ich znaczeniu i roli w diagnostyce medycznej, co pozwoli lepiej zrozumieć korzyści płynące z tych rutynowych, ale niezwykle istotnych procedur.
Badania z krwi
Oto pełen wykaz różnych badań wykonywanych z krwi:
- Morfologia krwi (pełna morfologia):
- Liczba erytrocytów (RBC)
- Hemoglobina (Hb)
- Hematokryt (HCT)
- Średnia objętość krwinek czerwonych (MCV)
- Średnia masa hemoglobiny w krwince (MCH)
- Średnie stężenie hemoglobiny w krwince (MCHC)
- Liczba retikulocytów
- Liczba leukocytów (WBC)
- Różnorodność leukocytów (obr. rozmaz krwi)
- Liczba płytek krwi (PLT)
- Czas krwawienia
- Czas krzepnięcia
- Grupa krwi i czynnik Rh
- Poziom glukozy we krwi (cukier)
- Poziom cholesterolu całkowitego, LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości) i HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości)
- Trójglicerydy
- Poziom kwasu moczowego
- Poziom kreatyniny
- Poziom mocznika
- Badanie elektrolitów:
- Sód (Na)
- Potas (K)
- Chlorki (Cl)
- Wapń (Ca)
- Fosfor (P)
- Magnez (Mg)
- Badanie funkcji wątroby:
- Bilirubina całkowita i bezpośrednia
- Asparaginian aminotransferazy (AST)
- Alanina aminotransferazy (ALT)
- Alkaliczna fosfataza (ALP)
- Gamma-glutamylotransferaza (GGT)
- Badanie funkcji nerek:
- Kreatynina
- Mocznik
- Cystatyna C
- Badanie elektroforezy białek
- Badanie markerów serologicznych:
- Markery zapalne (CRP, OB)
- Reumatoidalny czynnik RF
- Przeciwciała przeciwjądrowe ANA
- Przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (CCP)
- Antyfosfolipidowe przeciwciała (np. przeciwciała antykardiolipinowe, przeciwciała przeciwko beta2-glikoproteinie I)
- Badanie hormonów:
- Hormon tarczycy (TSH, T3, T4)
- Hormon nerek (EPO)
- Hormon wzrostu (GH)
- Hormony płciowe (np. estradiol, progesteron, testosteron)
- Badanie witamin:
- Witamina D
- Witamina B12
- Kwas foliowy
- Badanie markerów wirusowych i infekcyjnych:
- Anty-HCV (przeciwciała przeciwko wirusowi HCV)
- HBsAg (antygen powierzchniowy wirusa HBV)
- HIV (przeciwciała przeciwko wirusowi HIV)
- Wirusy zapalenia wątroby typu A, B, C (HAV, HBV, HCV)
- Przeciwciała przeciwko wirusowi Epsteina-Barr (EBV)
- Badanie markerów nowotworowych:
- Antygen karcinoembrionalny (CEA)
- Antygen Ca 19-9
- Antygen Ca 15-3
- Antygen PSA (dla mężczyzn)
- Antygen CA 125 (dla kobiet)
- Badanie krzepnięcia krwi:
- Czas protrombinowy (PT)
- Czas kaolinowo-kefalinowy (APTT)
- Międzynarodowy wskaźnik znormalizowany (INR)
- Badanie alergiczne (przeciwciała IgE skierowane przeciwko alergenom)
- Badanie immunologiczne (np. limfocyty, immunoglobuliny)
Polecamy: Co pyli w sierpniu?
Badania z krwi na czczo
Badania z krwi, które wykonuje się na czczo, to takie, które wymagają pobrania próbki krwi od pacjenta po co najmniej 8-12 godzinach głodzenia. Oznacza to, że przed badaniem nie powinno się spożywać jedzenia ani słodkich napojów. Woda pitna jest zazwyczaj dozwolona.
Najczęstsze badania wykonywane na czczo to:
- Poziom glukozy we krwi – badanie stosowane do diagnozy cukrzycy i monitorowania kontroli poziomu cukru u pacjentów z cukrzycą.
- Poziom lipidów (cholesterol, trójglicerydy, lipoproteiny) – służy ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
- Badanie czynności wątroby – mierzy poziomy enzymów (AST, ALT, ALP, GGT) i bilirubiny, pomagając wykryć problemy związane z wątrobą.
- Badanie czynności nerek – pomiar kreatyniny i mocznika wskazuje na stan funkcji nerek.
- Badanie elektrolitów – określa stężenie sodu, potasu, chlorków i innych elektrolitów w organizmie.
- Hormony tarczycy – TSH, T3, T4 – stosowane do diagnozy zaburzeń tarczycy.
- Badanie krzepnięcia krwi – PT, APTT, INR – ocenia zdolność krzepnięcia krwi i monitoruje leczenie przeciwzakrzepowe.
Przed wykonaniem tych badań ważne jest zastosowanie się do zaleceń lekarza dotyczących czasu głodzenia, co pozwoli uzyskać dokładne wyniki i uniknąć potencjalnych zakłóceń w analizach.
