Nauczyciele to jedna z grup zawodowych wyjątkowo podatnych na choroby zawodowe. Szacuje się, że co roku zapada na nie ok. 10 procent wszystkich pracowników oświaty. Szokujące są również dane na temat przewlekłych chorób narządu głosu: dotykają one aż 96% nauczycieli! Przyjrzyjmy się teraz oficjalnemu wykazowi, możliwościom świadczeń oraz oczywiście samym objawom wspomnianych chorób.
Choroba zawodowa nauczycieli: wykaz, definicja
Kiedy możemy mówić o chorobie zawodowej? Dotyczy to wyłącznie dysfunkcji wymienionych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych. Dolegliwość powinna być spowodowana działaniem czynników szkodliwych bądź też sposobem wykonywania pracy.
Punkt 15 wykazu mówi o przewlekłych chorobach narządu głosu, trwających co najmniej 15 lat, takich jak:
- guzki głosowe twarde,
- wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych,
- niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią.
Co ważne, choroby zawodowe nauczycieli można stwierdzić w trakcie trwania kariery zawodowej oraz po jej zakończeniu. W związku z tym wspomniany załącznik podaje również okresy, w których występowanie objawów schorzenia mimo wcześniejszego zakończenia pracy upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej. W przypadku nauczycieli są to dwa lata.
Tekst Rozporządzenia rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych – do pobrania lub przeczytania w pdf.
Świadczenia w razie wypadku lub choroby zawodowej
Jeśli nauczyciel uległ wypadkowi, którego bezpośrednią przyczyną, było wykonywanie swoich obowiązków lub doszło do stwierdzenia choroby zawodowej, należą mu się pewne świadczenia.
Oto ich pełna lista udostępniona przez ZUS:
- prawo do zasiłku chorobowego,
- świadczenie rehabilitacyjne (dla osoby, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pozostaje niezdolna do pracy, ale ma szansę na odzyskanie sprawności za sprawą właśnie rehabilitacji),
- zasiłek wyrównawczy,
- jednorazowe odszkodowanie,
- renta z tytułu choroby zawodowej (w tym renta szkoleniowa dla ubezpieczonego, którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego przez niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem lub chorobą zawodową),
- renta rodzinna (dla najbliższych członków rodziny zmarłego ubezpieczonego),
- dodatek pielęgnacyjny,
- dodatek do renty rodzinnej (dla zupełnej sieroty),
- pokrycie kosztów leczenia (z zakresu stomatologii, szczepień ochronnych i zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne).
Jednocześnie zastrzeżono, że w pewnych sytuacjach żadne rekompensaty się nie należą. Rozpoznanie choroby zawodowej nie uprawnia do pobierania świadczeń w wypadku:
- umyślnego naruszenia przepisów oraz rażącego niedbalstwa,
- pracy w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych,
- zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, wynoszącego 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej uznania wydaje właściwy państwowy inspektor sanitarny.
Przeczytaj też: Sugarept – czy może pomóc w walce z cukrzycą? | Umowa o pracę czy kontrakt B2B?
Choroba zawodowa nauczycieli: objawy
Wiedząc już nieco więcej o swoich prawach, nauczyciele powinni też zaznajomić z najczęściej występującymi w ich zawodzie objawami chorobowymi. I tak biorąc pod lupę guzki na fałdach głosowych, to na ich powstanie narażone są najbardziej osoby o wyższym zakresie częstotliwości głosu. Charakterystyczne objawy tej choroby to chrypka, szybkie zmęczenie głosu i jego łamliwość. Podobne symptomy dają polipy na fałdach głosowych, te jednak często powodują również bezgłos, a nawet duszność. Natomiast fałdy głosowe pozbawione całej długości przekładają się na słabszą wydolność i jakość głosu. Towarzyszy im również uczucie napięcia i ból mięśni w okolicy krtani.
Co może zrobić dyrektor szkoły w przypadku podejrzenia choroby zawodowej?
Kodeks pracy zobowiązuje dyrektora placówki do podjęcia konkretnych kroków. W tym wypadku najważniejszymi prawnymi artykułami są:
- Art. 230 § 1., który mówi o przeniesieniu pracownika do innej pracy nienarażającej go na działanie czynnika wywołującego objawy choroby (w orzeczeniu lekarskim zawarty jest dokładny termin i czas takiego przeniesienia);
- § 2. uściśla, że dodatek wyrównawczy (wypłacany jednak nie dłużej niż 6 miesięcy) jest dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu.
Zdarzyć się może sytuacja, że w szkole nie ma odpowiedniego stanowiska bądź jest to niemożliwe z przyczyn organizacyjnych. Co wtedy? Pracodawca może wypowiedzieć umowę z powodu utraty zdolności do wykonywania pracy. Musi on jednak wypłacić pracownikowi przysługującą mu odprawę.
Warto również pamiętać o tym, obowiązek zgłoszenia się do lekarza medycyny pracy spoczywa zarówno na pracodawcy, jak i na samym pracowniku.
