Emerytura pomostowa to świadczenie pieniężne, na które mogą liczyć osoby spełniające ściśle określone warunki. Dowiedz się, komu przysługuje emerytura pomostowa, czy w tym gronie są także nauczyciele i czy zbliża się koniec emerytur pomostowych.
Jakim rodzajem świadczenia jest emerytura pomostowa?
Emerytura pomostowa to świadczenie pieniężne wypłacane osobom, których zawód wiązał się z wykonywaniem ściśle zdefiniowanej pracy w ciężkich warunkach lub pracy o szczególnym charakterze. To rodzaj emerytury, na jaki można liczyć aż do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 dla mężczyzn) i przyznania emerytury powszechnej. Emerytura pomostowa należy się wyłącznie osobom spełniającym wszystkie kryteria uregulowane przez Ustawę z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych.
Emerytura pomostowa — warunki otrzymania świadczenia
Obecnie, aby otrzymać emeryturę pomostową, trzeba spełniać wszystkie poniższe warunki:
- być urodzonym po 31 grudnia 1948 roku,
- mieć co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni),
- udowodnić okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzn,
- przed 1 stycznia 1999 roku i po 31 grudnia 2008 roku świadczyć pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, której rodzaj został wymieniony w Ustawie o emeryturach pomostowych i pokrewnych wykazach zawodów,
- udowodnić świadczenie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat.
To nie wszystkie warunki uprawniające do otrzymania emerytury pomostowej. Dalsze, szczegółowe regulacje dotyczą już konkretnych zawodów lub rodzajów prac, czyli np. osób, które wykonywały pracę w powietrzu, w portach morskich czy w hutnictwie.
Koniec emerytur pomostowych? Sejm uchwalił nowelizację
Wymóg wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 roku oznacza, że emerytury pomostowe mają charakter wygasający. Jednak nie nastąpi koniec emerytur pomostowych. 16.06.2023 roku Sejm uchwalił nowelizację Ustawy o emeryturach pomostowych, która m.in. uchyla wygasający charakter tych świadczeń i znosi wymóg świadczenia pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 roku. Zmiany te mają wejść w życie wraz z początkiem 2024 roku.
Redakcja poleca: Skierowanie do sanatorium na NFZ – co trzeba wiedzieć?
Pracownicy, których dotyczy emerytura pomostowa
Podstawowym warunkiem otrzymania emerytury pomostowej jest odpowiednio długi okres świadczenia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Według obowiązujących przepisów “(…) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach
o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia”.
Akty prawne regulujące m.in. warunki otrzymywania emerytur pomostowych zawierają szczegółowe wykazy wszystkich stanowisk związanych z pracą w szczególnych warunkach. O świadczenie te mogą starać się również osoby, które wykonywały pracę o szczególnym charakterze. Tę definiuje się następująco: “Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku”.
Emerytura pomostowa dla nauczycieli — czy pedagodzy też mogą liczyć na to świadczenie?
Odpowiednikiem emerytury pomostowej dla nauczycieli jest obecnie nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Na wcześniejszą emeryturę mogą przejść nauczyciele, którzy:
- ukończyli określony wiek,
- posiadają co najmniej 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych,
- co najmniej 20 lat z ich wymaganego stażu to praca nauczycielska w wymiarze przynajmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć,
- rozwiążą lub rozwiązali stosunek pracy na swój wniosek lub stosunek ten wygaśnie w określonych okolicznościach.
Reforma emerytalna z 1999 roku zniosła prawo nauczycieli do przechodzenia na wcześniejsze emerytury. W zamian funkcjonują właśnie nauczycielskie świadczenia kompensacyjne. Jednak Sejm pracuje nad projektem przywrócenia wcześniejszej emerytury dla nauczycieli. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 września 2024 roku.
